|
........... ANADOLU LİSESİ GÖRSEL SANATLAR DERSİ ETKİNLİK PLANI
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DERS |
Görsel Sanatlar |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ÜNİTE |
Görsel Sanatlarda Biçimlendirme |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KONU |
Renkli Resim Uygulamaları II |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
KAZANIMLAR |
10.3.2.1.
Sanatçı eserlerinden renkli resim tekniklerini tanır. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
SINIF |
10 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
SÜRE |
12 saat |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ARAÇ VE GEREÇLER |
Resim kâğıdı, kurşun kalem (2B), altlık, füzen, pastel boya, sulu boya, guaj boya, fırça, su kabı, palet ,yapıştırıcı,renkl mecmua |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
YÖNTEM VE TEKNİKLER |
Gezi-inceleme, sanat eseri inceleme, uygulama |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
DERS HAZIRLIK “Renkli resim uygulamaları deyince ne anlıyorsunuz?” Aşağıdaki eserler pastel boya, sulu boya, guaj boya ve kolaj tekniklerinden hangisi kullanılarak yapılmış olabilir? Bu dersten sonra gördüğünüz sanat eserlerinin hangi boya tekniği ile yapıldığını, seçilen objeyi veya kurguyu; pastel boya, sulu boya, guaj boya ve kolaj tekniği gibi renkli resim uygulamaları ile başarılı bir şekilde kâğıda aktarmayı, bu tür çalışmaların iyi bir gözlem ve renk bilgisi gerektirdiğini ve bu konuda başarı sağlamak için çalışmaların özgün bir şekilde resmedilmesi gerektiğini öğreneceksiniz. Odilon Redon’ın [Odilın Redın (1840-1916)] “Vazoda Çiçekler” adlı eserinin (pastel boya tekniği), Hoca Ali Rıza Bey’in İstanbul’un birçok semtini ve özellikle Üsküdar’ı konu alan ölümsüz eserlerinin (sulu boya tekniği), Albrecht Dürer’in [Albert Dürer (1471-1528)] manzara eserlerinin (guaj boya tekniği), Kurt Schwitters’ın [Kurt Şivitırs (1887-1948)] eserlerinin (kolaj tekniği) ve Fikret Mualla’nın eserlerinin (guaj boya tekniği) röprodüksiyonlarını inceleyerek sınıfa veya atölyeye geliniz. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ETKİNLİK SÜRECİ Pastel boya (Odilon Redon’ın-Vazoda Çiçekler), sulu boya (Hoca Ali Rıza Bey-Sümbüllü Yalı), guaj boya (Fikret Mualla-Gezinti) ve kolaj (Kurt Schwitters-Teklif) resim teknikleri ile yapılmış eserleri inceleyelim.Kullanılan tekniklerdeki malzemelerin ve uygulama yöntemlerinin birbirinden farklı özelliklere sahip olduğunu fark etmeye çalışalım. 1. Sanatçı Eserlerinden Renkli Resim Teknikleri 1.1. Pastel Boya: Pastel boya tebeşir görünümlü kuru ve yağlı modelleri olan bir boya çeşididir. Güçlü renk etkisine sahiptir. İncecik toz hâlinde öğütülmüş boya maddelerinin (yağlı boya ve sulu boyada kullanılanların aynısı) tebeşir ve su ile karışımının katı hamur kıvamına gelene kadar iyice yoğurulması ile elde edilir. Renk maddeleri eklendikten sonra hamur içinde hava boşlukları kalmayacak şekilde dövülür. Daha sonra bu hamur şekillendirilir ve kurutulup zarar görmemesi için paketlenir. Pastel boya çalışmalarında ilk olarak kara kalem ya da renkli kuru kalemlerle çizim yapılır. Daha sonra pastel boya ile renklendirme işlemine geçilir. Pastel boya kapatıcı özelliğe sahip olduğu için altta kalacak olan çizgiler görünmez. Çalışma yüzeyinin pütürlü, dokulu, kalın ve sert olması yapılacak çalışmanın kalitesini arttırır. Pastel boyanın kapatıcı özelliğinden dolayı uygulama sırasında renkler üst üste kullanılabilir. Gerekli durumlarda boya kazınarak yeniden boyama işlemi yapılabilir. Pierre Auguste Renoir [Piyer Ogüsto Rönua (1841-1919)] pastel boyalarla canlı ve coşkulu resimler yapmıştır (Görsel 3.37). Pastel boya yapılırken önce açık renkler sonra koyu renkler sürülerek kullanılmalıdır (Görsel 3.38, 3.39, 3.40).
1.2. Sulu Boya: Boya maddelerinin zamklı su ile karıştırılmasından oluşur ve şeffaftır. Yan yana sürülen iki rengin suyun yardımı ile kaynaşması sonucu renkler arasında geçiş elde edilir. Bu teknikte çalışırken dikkat edilmesi gereken en önemli unsur, saydamlık özelliğini kaybetmeden çalışmayı tamamlamaktır (Görsel 3.41, 3.42, 3.43, 3.44). Örtücü (kapatıcı) kullanıldığı takdirde, çalışmalar sulu boya etkisinden uzaklaşır ve guaj boya etkisi verir. Sulu boya çalışmalarında temiz ve dikkatli çalışmak çok önemlidir. Pastel boyada olduğu gibi üst üste boya sürmek doğru değildir. Sulu boya şeffaf (transparan) bir boya olduğu için alttaki çizgiler görünür. Bu yüzden çalışmanın başlangıcında en açık tonda kara kalem ile çizim yapılmalıdır. Sünger vb. maddelerle kâğıdın yüzeyi nemlendirilip boyama işlemine geçilir. Nemli yüzeyde kaynaşan renkler ile renk geçişleri (pasajlar) oluşturulabilir. Bu renk geçişleri resmin kalitesini arttırabilir. Boyama yaparken kâğıda sırasıyla açık, orta ve koyu renkler sürülür. Sulu boya tekniğinde boya transparan etkilerle kullanılır. Beyaz yerine boyanın transparan etkileri yardımıyla kâğıdın beyazı kullanılır. Boyama işlemi sırasında fırçaya boya yüklendikten sonra peçete veya eskiz kâğıdı üzerinde fırçadaki boyanın fazlalıkları alınabilir.
1.3. Guaj Boya: Boya maddelerinin zamklı su ile karıştırılmasından oluşur. Su bazlı opak (kapatıcı) bir boya cinsidir (Sulu boyadan farkı zamkın daha yoğun kullanılmasıdır.). Guaj boya bir çeşit sulu boyadır. Tüpler ya da cam kavanozlar içinde satılır. Su ile inceltilir. Şeffaf değil kapatıcı bir boyadır. Suyla inceltildiği için sulu boya, örtücü olduğu için de yağlı boya ile benzerlikler taşır. Guaj boyada renklerin açık tonlarını elde etmek için beyaz boya kullanılır. Renkler kuruduktan sonra renklerin tonları biraz matlaşıp değişir. Kullanılan resim kâğıdı kalın olursa çalışmadan iyi sonuç alınır (Görsel 3.45, 3.46, 3.47). Örtücü boya olduğu için kuruduktan sonra boya kalın kullanılırsa kırılma çatlama yapabilir. Boyanacak yüzeyin büyüklüğüne göre farklı numaralarda sulu boya fırçaları kullanılır. Bunun yanında sünger ve püskürtme (air brush) kullanılabilir. Başlangıçta renk geçişlerinde açıktan koyu tonlara doğru çalışılmalıdır. Çalışmalarda üçten fazla rengin karıştırılarak kullanılması rengin kirlenip grileşmesine yol açabilir. Bu da rengin değerini ve kalitesini azaltır. Guaj boya tekniğinde renkler, palet üzerinde iyice birbirine homojen bir şekilde karıştırılarak elde edilmelidir. Guaj boya inceltilirken ne çok sulu ne de çok katı olmalıdır. Hızlı kuruma özelliğinden dolayı seri ve düzgün bir şekilde sürülmelidir. Sulu boya tekniğindeki gibi fırçadaki fazla boya peçete veya eskiz kâğıdı yardımıyla alınabilir. Ana ve ara renkler kullanılarak renk karışımları ve bunların ton geçişleri araştırılır.
1.4. Kolaj Tekniği: Kullanılabilecek her türlü malzemenin bir yüzey üzerine yeni bir kompozisyon oluşturacak düzende yapıştırılması ile yapılan resim tekniğidir. Kolajda önemli olan kompozisyonda verilmek istenen etkiye en uygun malzemenin seçilmesi ve seçilen malzemenin imkânlarından yararlanılmasıdır. Kolaj yapılan çalışmanın bir bölümü, çizim ya da boya ile tamamlanarak karışık teknik uygulamaları da yapılabilir. Kolaj sanatı, XX. yy.da kübizm sanat akımı ile birlikte uygulanmaya başlayan bir yöntem olmuştur. Kübist sanatçılardan sonra Dadaist sanatçılar tarafından da sık olarak uygulanan kolaj tekniği, günümüzde de pek çok sanatçı tarafından uygulanmaya devam etmektedir. Kolaj sanatı dendiğinde akla ilk gelen öncü isimlerden biri Alman Dadaist sanatçı Kurt Schwitters’tır (Görsel 3.48, 3.49, 3.50).
2. Renkli Resim Teknikleri ile Çalışmalar Bir sonraki derse sulu boya, su
kabı, fırça (2, 4, 8 numara), sulu boya kâğıdı ve çizim araçlarlarından
faydalanarak suluboya çalışması yapacağız.
1. bölüm: İlkbahar mevsimi-Sulu boya tekniği 2. bölüm: Yaz mevsimi-Guaj boya tekniği 3. bölüm: Sonbahar mevsimi-Pastel boya tekniği 4. bölüm: Kış mevsimi-Kolaj tekniği her bölüme aynı objeyi çizerek boyamaya hazır hale getirelim.1.bölüme Sulu boya tekniğine uygun bir şekilde boyama yaparak çalışmamızı tamamlayalım.
Pastel boya, kara kalem, renkli kalemler, resim kâğıdı ve çizim araçlarını kullanarak obje çizimine devam edeceğiz. Pastel boya tekniğinde kullanılacak kâğıdın dokusu ve rengi çalışmanın sonuçları bakımdan önemlidir. Çalışılacak yüzeyin sert, kalın ve dokulu olması çalışmanın kalitesini arttırdığından çizimlerimizi aynı boyutlarda buna uygun bir yüzeye çizelim. Pastel boyanın sağladığı görünüm diğer boya teknikleri kadar renkli ve canlıdır. Pastel boya uygulama sırasında oldukça geniş imkânlar sunar (Görsel 3.53). Örneğin yüzeye sürülen boya kâğıt, pamuk, kumaş, sünger gibi araçlar yardımı ile dağıtılarak veya maket bıçağı, kalemtıraş bıçağı gibi sert araçlar yardımı ile kazınarak oldukça farklı etkiler elde edilebilir.
Guaj boya, fırça, palet, su, su kabı, resim kâğıdı ve çizim araçları ile çalışmalarımıza devam ediyoruz.Aynı boyutlarda objeyi kağıda çizelim (Görsel 3.54). Guaj boya su ile inceltilir ve kapatıcı özelliğe sahiptir. Guaj boya uygulama tekniği bakımından yağlı boya tekniğinin özellikleri ile benzerlik gösterir. Ancak guaj boya renklerin palette ezilerek homojen bir şekilde karışması yönünden farklıdır. Guaj boyanın çalışmaya uygun kıvamda olduğu, fırçanın karışım boyaya daldırılıp, çıkarıldığında boyanın yavaşça sünerek damlamasıyla anlaşılır. Kıvam iyi ayarlanmaz çok sulu ya da çok koyu olursa istenen sonuçlar elde edilemeyebilir. Boyama işlemine geçerek çalışmalarımızı tamamlayalım.
Kolaj Tekniği için renkli kağıtlar,makas,yapıştırıcı kullanarak aynı çalışmayı
tekniğe uygun bir şekilde tamamlayarak çalışmamızı sonlandırabiliriz.
3. Sanatsal Düzenleme İlkeleri 3.1. Bütünlük: Değişik parçalardan bir bütün oluşturulmasına yardımcı olmak için kullanılan sanatsal biçimlendirme ilkesidir. Bir sanat eserinin tamamlanmış ve bitirilmiş olduğu hissini uyandırır. Pablo Picasso’nun “Guernica” (Guernika) adlı eseri trajik İspanyol iç savaşını konu alır. Eser büyük bir tuval üzerine yapılmış yağlı boya tablosudur. Siyah, beyaz ve gri renklerden oluşur. Sessiz, içe dönük, bunaltıcı fakat etkili bir kompozisyona sahiptir. Birkaç farklı unsurun yan yana gelmesi ile Guernica’da gerçekleşen trajik bombalanma anını anlatan muhteşem bir bütünlük yansıtır (Görsel 3.55).
3.2. Örüntü: Resimlerin yüzeyini güzelleştirmek ve zenginleştirmek amacı ile çizgi, şekil, renk gibi sanatsal unsurların planlı veya rastgele tekrarlar içinde kullanıldığı sanatsal biçimlendirme ilkesidir. Maurits Cornelis Escher [Martus Kornelyus Eşer (1898-1972)] “Kabuklar ve Denizyıldızı” adlı eserinde rengin açık-koyu etkisini kullanarak farklı birimler üretmiştir. Koyu renkle deniz kabuğu birimini, açık renkle deniz yıldızı birimini oluşturmuştur. Sanatçı, birimlerin eşit büyüklükte ve eşit aralıklı tekrarıyla yüzeyde örüntü kurmuştur (Görsel 3.56).
3.3. Zıtlık: Değerler, renkler, dokular, şekiller ve diğer unsurlardaki karşıtlıkların ifadesi için kullanılan sanatsal biçimlendirme ilkesidir. Henri Matisse [Henri Matis (1869-1954)] “Madam Matisse’in Portresi” adlı eserinde biçimle rengi birlikte kullanmıştır. Biçimi tanımlamak için renklerin zıtlık ilişkisini kullanmıştır. Yan yana konmuş yalın renk tuşları ile yoğun bir renk titreşimi oluşturarak güçlü bir etki yaratmıştır. Renklerin sıcak-soğuk ilişkisiyle oluşturduğu gerilimli yüzeyde dingin bir biçimi öne çıkarmıştır (Görsel 3.57).
3.4. Denge: Sanat eserinde bütünlüğü ve formlar arasındaki zıtlıkların uyumunu oluşturmak için kullanılan sanatsal biçimlendirme ilkesidir. Düzenlemede oranın görünüşü ile yakından ilişki kurmaya denge denir. Örneğin büyük-küçük, uzun-kısa, yuvarlak-köşeli, açık-koyu ve parlak-mat gibi zıtlıklar resmi dengede tutar. Mustafa Duymaz, “Mola” adlı eserinde kent yaşamındaki sürekli inşa arzusunun insan ruhu üzerindeki olumsuz etkilerini sorgular. Sanatçı; bu eserinde doğruların ve diyagonallerin yönleri, biçimlerin sık-gevşek, yakın-uzak ilişkileri ve simetrik-asimetrik kurgular yolu ile resimde ritmik-konstrüktif dengeyi kurmuştur. Sanatçı, betonun grisiyle iş makinelerinin parlak renklerini çarpıcı bir dengede kullanmıştır [vurgulamıştır (Görsel 3.58)].
3.5. Oran: Resmin yüzeyine aktarılan plastik elemanların birbirlerine olan ilişkilerini kurgulamak için kullanılan sanatsal biçimlendirme ilkesidir. Oran, biçimlerin birbirleri ile anlamlı bütünlük ilişkisidir. Örneğin biçimlerin hep aynı ölçülerde ve aralıklarda yerleştirildiği resimlerdeki monotonluk, biçimlerin değişik ölçülerde ve aralıklarda yerleştirilmesiyle kaybolur. Pieter Brueghel’in [Pitır Brugel (1525-1569)] “Köy Düğünü” adlı eseri açık kompozisyondur. Tabloda ahşap kapıyı geniş bir tepsi olarak kullanan figürler ön planda ve vurgulu kullanıl mıştır. İkinci plandaki masanın başındaki kırmızı şapkalı figür masaya servis yapmaktadır. Geri planda yemek masasının çevresinde bir düzen içinde oturan insanlar ve diğer objeler arasındaki büyük-küçük (oran-orantı) ilişkileri tablodaki genel kurgusal bütünlüğü oluşturmuştur (Görsel 3.59).
3.6. Ritim: Görsel hareketin, renklerin, şekillerin veya çizgilerin anlamlı tekrarı için kullanılan sanatsal biçimlendirme ilkesidir. İyi düzenlemelerin tümünde bulunan kontrollü hareketlere ritim denir. Vasiliy Kandinskiy [Vasili Kandinski (1866-1944)] “Kompozisyon 8” adlı tablosunu oluşturmak için çeşitli şekiller, çizgiler ve renkler kullanmıştır. Tabloda kullanılan biçimler ve objeler arasındaki boşluk-doluluk, yakınlık-uzaklık, renk ve yön düzenlemeleri ve tablonun tümünde bulunan kontrollü hareketler ritim duygusunu hissettirir (Görsel 3.60).
3.7. Vurgu: Eserlerde baskın unsur ve ilgi odağı yaratmak için kullanılan sanatsal biçimlendirme ilkesidir. Renk, değer ve şekiller baskın unsur elde etmek için vurgulanabilir. Paul Klee [Pol Kıle (1879-1940)] “Kırmızı Balon” adlı eserinde, geometrik kurgu içinde hiyerarşik olarak ortaya ve üste yerleştirdiği balonu kırmızı renkle vurgulamıştır (Görsel 3.61).
3.8. Hareket: Seyircilerin eseri izlerken eser üzerinde bakışlarını yönlendirmek, durağan yapıyı bozmak ve kompozisyona dinamizm katmak için kullanılan sanatsal biçimlendirme ilkesidir. Genellikle eserin merkezine doğru kullanılır. “Sanat, yaşantının iz düşümüdür. Konu bir özdür, her öz kendi kabuğunu yapar. Ben insanı santimetrik ölçülerle değil, diyalektik yöntemlerle resmediyorum.” diyen İbrahim Balaban’a ait “Çocukların Oyun Sevinci” isimli tablosunda çocuklar özgür bir ortamda ve neşe içinde oynamaktadırlar. Kompozisyonda sol alt köşede bulunan çocukların coşku ile el ele tutuşmaları ve doğal ortamdaki devinim, hareket duygusunu hissettirir (Görsel 3.62).
2. Renkli Resim Tekniklerinin birisi ile Özgün Çalışmalar Bu bilgiler
doğrultusunda artık özgün çalışmalar yapabiliriz.Çalışmasını yaptığımız
teknikleri kullanarak serbest konuda resimler yapmanızı bekliyoruz.Yaptığınız
çalışmaları blog sayfamızda yayınlayarak sergileyeceğiz, daha önce yapılmış
çalışmalar için öğrenci çalışmaları bölümünü ziyaret edebilirsiniz. ÖRNEK ÇALIŞMALAR |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER VEYA İLERİ DÜZEYDE ÖĞRENME HIZINA SAHİP OLAN ÖĞRENCİLER İÇİN EK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ETKİNLİKLERİ |
Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerinizin öğrenme gayret ve grafiğini, hızlı öğrenen öğrencilerinizin öğrenme hızlarını da dikkate alınız. Bu öğrenciler için eğitim öğretim yılı başında Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu ve BEP Geliştirme Birimi’nin iş birliğiyle Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’nı hazırlayınız. Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı (BEP) doğrultusunda hazırladığınız kriterlere göre ölçme ve değerlendirme yapınız. Gerekli dokümanlar ve bilgilendirmeler https://grslsntlr.blogspot.com/2020/12/kaynastirma-ogrencilerinin-egitimine.html adresinde verilmiştir. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME |
1 -Çalışmaların öğretmen tarafından değerlendirilmesi ve sürecin kontrol listeleri vasıtasıyla takip edilmesi sağlanacaktır. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Görsel
3.39: “Gréville Kayalıkları”, 1871, Jean François Millet, 43,7x54,1 cm,
Kâğıt Üzerine Pastel Boya, Ohara Museum of Art (Ohara of Müzyum of Art),
Kurashiki (Kuraşhiki), Japonya
Görsel 3.42: “Washburn
Yakınında”, 1815, William Turner [Vilyım Törnır (1775-1851)], 28,6x45,7 cm,
?,New
Haven Yale Center for British Art (Niv Hevin Yel Sentır for Bıritiş Art),
ABD
Görsel
3.43: “Sokakta Yeniçeriler”, ?, Hoca Ali Rıza Bey, 27x39 cm, Kâğıt Üzerine
Sulu Boya, Özel Koleksiyon
Görsel
3.45: “Gezinti”, ?, Fikret Mualla, 49x64,5 cm, Kâğıt Üzerine Guaj Boya,
Özel Koleksiyon
Görsel 3.46: “Mavi
Kuzgunun Kanadı”, 1512, Albrecht Dürer, 19,6x20 cm,Kâğıt
Üzerine Guaj Boya, Albertina Museum, Viyana, Avusturya
Görsel
3.50: “Merzbild 1A”, ?, Kurt Schwitters, 48,5x38,5 cm, Kolaj, Thyssen
Bornemisza Museum (Tezın Bornemiza Müzyum), Madrid, İspanya
Görsel 3.52 Mevsimler Tablosu
Görsel
3.54: Guaj boya çalışması
Görsel 3.55: “Guernica”,
1937, Pablo Picasso, 349,3x776,6 cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya,Queen
Sofia National Museum (Kuin Sofiya Neyşınıl Müzyum), Madrid, İspanya
Görsel
3.58: “Mola”, 2014, Mustafa Duymaz, 130x130 cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya,
Özel Koleksiyon
Görsel 3.61: “Kırmızı
Balon”, 1922, Paul Klee, 31,7x31,1 cm, Yağlı Boy
Yorumlar
Yorum Gönder