12.SINIF ÇAĞDAŞ SANAT GÜNÜMÜZ SANATI

 

...........  ANADOLU LİSESİ GÖRSEL SANATLAR DERSİ ETKİNLİK PLANI
DERS	Görsel Sanatlar
ÜNİTE	SANAT ELEŞTRİSİ VE ESTETİK
KONU	Çağdaş Sanat (Günümüz Sanatı)
KAZANIMLAR	12.1.1.1. Postmodern sanatın genel özelliklerini açıklar. Postmodern sanat ve modern sanat arasındaki farkların incelenmesi sağlanır. 12.1.1.2. Modern ve postmodern dönem sanatsal çalışmalar ve sanatçılar hakkında bilgi sahibi olur. a) Bienaller (İstanbul Bienali) b) Batı sanatından Marcel Duchamp, Anish Kapoor (Postmodern) ve Paul Cezanne, Richard Serra’nın (Modern); Türk sanatından Burhan Doğançay (Postmodern) ve Nurullah Berk'in(Modern) vb. eserleri tanıtılarak ait oldukları dönemin (anlayış) özellikleri üzerinde durulur 12.1.1.3. Günümüz sanatını teknolojik gelişmeler doğrultusunda değerlendirir.
SINIF	12
SÜRE	8 saat
ARAÇ VE GEREÇLER	Etkileşimli tahta, kaynak kitaplar, eskiz defteri, çizim (2B, 3B resim kalemleri,çeşitli mürekkepli kalemler vb.), boyama, kesme ve yapıştırma malzemeleri
YÖNTEM VE TEKNİKLER	Anlatım, soru-cevap, uygulama
DERS HAZIRLIK İstanbul Bienalleri ile ilgili araştırma yaparak, küratör (sergi düzenleyicisi) kavramının ne olduğunu ve günümüze kadar yapılan İstanbul Bianellerinin tema başlıklarını yazarak derse katılmanızı bekliyoruz.
ETKİNLİK SÜRECİ Modernizmi etkileyen Paul Cézanne’ın (Pol Sezan) bir eseri ile postmodernizmi “hazır nesne” kavramı ile etkilemiş olan Marcel Duchamp’ın (Marsel Düşan) ilk hazır nesnesi olan pisuvarı karşılaştıralım.   Sainte-Victoire Dağı, 1895, P. Cezanne, 73x92cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya, Barnes Vakfı Çeşme, 1917, M.Duchamp, San Francisco (Sen Fransisko) Modern Sanat Müzesi  Önce Modern Dönem sanatçılarından empresyonist bir ressam olan Paul Cézanne’ın (Pol Sezan, 1839-1906) 1895’te yaptığı Sainte-Victoire Dağı (Sen Viktöri Dağı) adlı resmine bakalım. Bunun ne olduğu,ne amaçla yapılmış olabileceğini söyleyebilir misiniz?Resimde gördüklerinizi genel olarak tanımlayalım. Resmi beğendiniz mi? Peki Neden? Şimdi de Modern Dönem sanatçılarından ve Dadaizmin öncülerinden Marcel Duchamp’ın (1887-1968) ”Çeşme" adını verdiği ters biçimde sergilenen pisuvarın görseli üzerinden değerlendirmeler yapalım. *Bu nesne amacı dışında kullanılabilir mi? *Sergilenebilir bir nesne midir? *Böyle bir nesneyi satın alarak evinizin görünür bir köşesine estetik bir varlık olarak yerleştirir miydiniz? *Sizce Duchamp bu nesneyi imzalayarak ve bir sergiye yollayarak ne yapmaya çalışmıştır? Sanatçı imzası bulunan pisuvarın günümüz sanatı açısından önemli bir yere sahiptir.Duchamp bu pisuvarı Mott Works (Mot Wörks) adındaki bir dükkândan satın alarak R. Mutt (R. Mut) olarak imzalamıştır.Ters bir şekilde yerleştirerek "Çeşme" adını verdiği bu pisuvarı sergilenmek üzere karma bir organizasyona göndermiştir. Bu hareketi o dönem ahlaksızca bulunmuş ve tepkiyle karşılanmıştır.Duchamp'ın sergiye böyle sıradan bir nesneyi gönderme amacı, Modern Dönem'de ortaya çıkan ve dönemin sanat olaylarında belirleyici gücü olan sanat piyasasına (sanat tüccarları, galeriler, koleksiyonerler, sanat eleştirmenleri vb.) tepki göstermektir.Duchamp’ın tepki göstermek amacıyla hazır bir nesneyi sergilemeye çalışması özellikle İkinci Dünya Savaşı sonrasında “sanatta gerçeklik” kavramının sorgulanmasına yol açmıştır. Bu hareketten etkilenen postmodern sanat akımlarında gerçeğin taklit edilerek yansıtılması yerine her şeyin kendi kendisiyle temsil edilebileceği düşüncesi benimsenmiştir. Örneğin bir grup kayalığın resmedilmesi yerine bir grup kayalığın getirilerek sergilenmesi tercih edilmiştir. Modern Dönem'de sanat eserleri resim, heykel şeklinde tanımlanırken Postmodern Dönem'de üretilen eserler için bu tanımlamalar yetersiz kalabilmektedir. Çünkü bu eserler görsel özellikleri ile beraber işitsel de olabilirler. Hatta bazen bir ortam, mekân oluşturularak izleyenin katılımıyla eserler (performans sanatı gibi) oluşturulabilir. Modern Dönem'de bir akıma ait eserlerin genelinde içerik ve biçim açısından ortaklıklar, benzerlikler, dil birliği açık bir şekilde bulunurken postmodern bir sanat eseri aynı zamanda birkaç akıma sokulabilir. Postmodern akımlar “gerçeklik ve sanat” ilişkisini yorumlamalarına göre ayrıştırılmaya çalışılır. Özellikle “hazır nesne” (insan bedeni, hava, taş, toprak, sanayi ürünleri, yemek artıkları, yapı malzemeleri, yazılı metinler vb.) olarak kullanılan şeylere göre tanımlanmaktadır. Duchamp’dan etkilenerek “hazır nesne” kavramına önem veren 1960 sonrası sanat akımları olarak ifade edilen bazı terimler pop art, yeni gerçekçilik, op art (optik sanat), minimalizm, land art (arazi sanatı), kavramsal sanat, performans sanatı, video sanatı, hiperrealizmdir. Duchamp'ın arkadaşına yazdığı bir mektupta kendisinden etkilenen sanatçılar için yaptığı yorum tahtaya yansıtılarak okunur: "Bugün Yeni Gerçekçilik, Pop Sanat, Asemblaj (hazır ve doğal nesnelerden sanat eseri oluşturulması) gibi terimlerle anılan Neo-Dada’nın (Yeni Dada) kökeni düpedüz Dadadır; bugünün sanatçılarına da kolay bir çıkış yolu oluşturmaktadır. Ben hazır nesneyi keşfettiğimde estetik olgusunu yerle bir etmeyi amaçlamıştım. Neo Dadacılar ise benim hazır nesnelerimde estetik güzellik buluyorlar! ‘Şişelik’i ve ‘Pisuvar’ı meydan okumak için suratlarına fırlatmıştım, ama bak onlar bunları estetik açıdan övüyorlar.” (Antmen 2013: 161) Postmodern Tepkinin Oluşumu ve Postmodern Sanatın Genel Özellikleri Günümüz sanatının ortaya çıkmasında Modernizm Dönemi'nde gelişen sanat piyasasının rolü fazladır. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler iki büyük dünya savaşında da kötü niyetlerle kullanılarak insanlık açısından büyük acılar yaşatmıştır. Bu süreçlerin sonucunda ekonomik, sosyolojik, sanat, bilim, siyaset vb. pek çok alanda farklı bakış açıları gelişmiş ve günümüz sanatını da belirleyen, hayatın her alanında postmodern bir tepkiyi ortaya çıkarmıştır. Ortaya çıkan bu tepki sonucu oluşan özellikler, Amerikalı edebiyat profesörü olan Ihab Hassan tarafından şemalaştırılmıştır. Modernizm ve postmodernizmi karşılaştıran şemadan bazı özellikler şöyledir:   Modernizm Postmodernizm romantizm/simgecilik form (birleştirici, kapalı) amaç tasarım hiyerarşi hâkimiyet/logos sanat nesnesi/bitmiş yapıt mesafe yaratma/bütünselleştirme/sentez mevcudiyet merkezlenme tür/sınır semantik (anlam bilim) mecaz seçme kök/derinlik yorum/okuma gösterilen okunaklı (okuyucuvari) anlatı/büyük tarih anlatı ana kod köken/neden metafizik belirlenmişlik parafizik/Dadacılık antiform (ayırıcı, açık) oyun rastlantı anarşi tükenme/sessizlik süreç/performans/happening katılım yaratmayı imha/yapıbozum/antitez yokluk dağılma metin/metinlerarası retorik (söz sanatı) mecazımürsel bileşim rizom/yüzey yoruma karşı/yanlış okuma gösteren yazılabilir (yazarvari) karşıtı/küçük tarih idiyolekt (kişisel dil) fark-fark/iz ironi belirsizlik   Modern ve Postmodern Sanatçılar ve Eserleri Paul Cézanne Cézanne empresyonist bir ressamdır. Genel olarak empresyonistler gün ışığının dış mekânlardaki etkileri üzerine çalışmışlardır. Gün ışığının günün değişik saatlerinde nesneler üzerine yansıyan renkler açısından farklılıklar gösterdiklerini fark etmişler ve atölye dışında manzara karşısında çalışma yapmayı prensip olarak benimsemişlerdir. Işığın değişen etkisini yakalamak için hızlı çalışmak ve fırça darbelerinin etkilerini kullanmak zorunda kalmışlardır. Empresyonistlerin bir manzarayı sürekli çalıştıkları görülür. Cézanne da aynı dağı tekrar tekrar resmederek dağın değişik hâllerini yansıtmıştır. Fakat Cézanne’ı diğer empresyonistlerden ayıran aslında varlıkların değişmeyen, temel biçimlerini araştırıyor olmasıdır. Resimlerine bakıldığında geometrik yapılara yönelik vurgular sezilir. Cézanne bu yönüyle kübizme öncülük etmiştir.     Sainte-Victoire Dağı, 1902, P. Cezanne,73x92 cm, Philadelphia Sanat Müzesi Richard Serra (1939-...) Richard Serra’nın (Riçırd Sera) "Bir Tonluk Destek (Kartların Evi)", 1969, adlı çalışmasının Görseline bakalım. Genellikle eserlerinde geometrik formların hâkim olduğu, ağır metal plakalarla eserler üretir. Serra, minimalist bir sanatçıdır. Minimalistler, hem Duchamp'ın hazır düşüncesinden hem de modern konstrüktivistlerin (yapıcı) endüstriyel malzeme ve yöntem kullanmalarından da etkilenmişlerdir. Serra'nın "Kesişme II" adlı çalışmasıyla ilgili "khanacademy.org" sayfasındaki videoyu izleyelim. Heykellerinin insanlarda yarattığı etki nasıldı? Serra'nın heykellerinin sade formları ve endüstriyel malzeme kullanımı olduğunu fark ettik mi? Sanatçının bu eserleri nasıl tasarladığı ve endüstriyel malzemelere nasıl biçim verdiği konusunda bir fikri olan var mı? Richard SERRA'NIN ‘‘Kesişme II’’ ÇALIŞMASI İÇİN TIKLAYIN! Bir Tonluk Destek (Kartların Evi), 1986, R.Serra, her biri 122x122x2,5 cm, MoMA Anish Kapoor (1954-...) Yeni İngiliz Heykeli'nin temsilcilerinden Anish Kapoor'un(Aniş Kapur) “Gökyüzü Aynası"  adlı çalışmasının yerleştirildiği farklı mekânlardaki görselleri inceleyelim. Postmodernizmin mekân özellikli olduğunu söyleyebilir miyiz? Hint kökenli sanatçının büyük boyutlu ve mekânla ilişkili çalışmalarının yanında “pigment heykeller” olarak adlandırılan eserleri de bulunmaktadır. Bu eserleri bir dönem yaptığı Hindistan ziyaretleri sonucunda oradaki renkli atmosferden etkilenerek oluşturmuştur. Gökyüzü aynasında olduğu gibi pek çok eserinin teknolojik ve endüstriyel destekle üretilmiştir. Anish KAPOOR'UN İSTANBULDAKİ SERGİSİ İÇİN TIKLAYIN!                        Gökyüzü Aynası, Anish Kapoor Nurullah Berk (1906-1982) Türkiye'de geometrik-figüratif yapımcılığın (konstrüktivizm) temsilcilerinden olan Nurullah Berk'in "Ütü Yapan Kadın"adlı resmini inceleyelim. Resimde neler görüyor sunuz? Hangi modern sanat akımını çağrıştırdığını düşünüyorsunuz? Nurullah Berk'in resimlerindeki kübizmin etkileri fark ettiniz mi? "Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği"nin ve "D Grubu"nun kurucularından biri olan Nurullah Berk modern bir sanatçıdır.   Ütü Yapan Kadın,1950, Nurullah Berk,99x99 cm, detay Burhan Doğançay (1929-2013) Babası da ressam olan Burhan Doğançay'ın 1964'ten itibaren kendini tamamen sanata adadığı kent duvarlarını, kapılarını konu alan postmodern anlayışla yapılan eserleriyle tanınır. Resimlerinde çoğunlukla hazır nesne ve kolaj tekniğini kullanmayı benimser heykel, fotoğraf ve grafik türünde çalışmalar da üretmiştir.. Burhan Doğançay'ın “Mavi Senfoni" (1987) ve "Fısıldayan Duvar" (1986)  adlı eserleri inceleyelim, Nurullah Berk'in çalışmasıyla karşılaştırırsak neler söyleyebiliriz. Burhan DOĞANÇAY MÜZESİ İÇİN TIKLAYIN! Fısıldayan Duvar 2, 1986, Burhan Doğançay, 142x210 cm, Doğançay Müzesi  Teknolojik Gelişmelerin Günümüz Sanatına Etkileri *Modern Dönem'de resim sanatını etkileyen en önemli teknolojik gelişme nedir? *Neden postmodern sanatçılar “hazır nesne” kavramını sahiplenmişlerdir? *Dijital baskılar resim sanatının yerini alabilir mi? *Serra ve Kapoor’un eserleri gerçekleştirilirken onlar sanatçı olarak nerede durmaktadırlar? *Teknolojik destek almak sanatı nasıl etkiler? *Günümüz sanatçıları bilişim teknolojilerini sanat için nasıl kullanabilirler? Modern Dönem'de fotoğraf makinesi ile ilgili gelişmeler resim sanatının sorgulanmasına yol açmıştır. Gerçekliğin bir fotoğraf makinesi ile yansıtılıyor olması sanatçıları özellikle ressamları farklı arayışlara sürüklemiş ve peş peşe sanat akımlarının ortaya çıkmasına yol açmıştır. Postmodern süreçte ise bu durum “sanat ve gerçeklik” ilişkisinin sorgulanarak eserlerde “hazır nesne” kullanımını ön plana çıkarmıştır. Günümüz sanatçıları tasarımlarını ileri baskı teknolojileri ile iki boyutlu yüzeylere yansıtarak sergileyebilmektedirler. Serra’nın eserlerinde gördüğümüz gibi büyük levhalar ancak teknik eleman ve teknolojik aygıtlar sayesinde gerçekleştirilebilir çalışmalardır. Kapoor’un “Sarı” isimli çalışması ise tamamen teknik elemanlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Eserler sergilenecekleri alanlara yerleştirilirken çeşitli vinçler kullanılmaktadır.Bu aletler sayesinde sanatçıların istedikleri boyutlarda çalışma yapma imkânları da artmıştır. Bilişim teknolojilerindeki gelişmelerle sanatçıların uluslararası düzeyde organizasyonlara katılımı artmıştır. Günümüzde eserler,Genel Ağ üzerinden dünyanın her yerine kolaylıkla ulaşabilmekte ve sergilenebilmektedir. Bienal ve Günümüz Sanatının İlişkilendirilmesi Postmodern sanat ürünleri tuvalle sınırlandırılmış biçimsel çalışmalardan oluşmadığından sergileme mekânı olarak galeri ve müze mekânlarıyla sınırlı kalmamıştır. Bu tür çalışmaların sergilenmesinde dünyanın önemli şehirleri bienal etkinlikleriyle ön plana çıkmıştır. "Yılaşırı, iki yılda bir" anlamına gelen bienal iki yılda bir düzenlenen kültür ve sanat etkinlikleri için kullanılmaktadır. Bir konu çerçevesinde küratör (müze, galeri vb. yöneticisi, sergi düzenleyicisi) ya da küratörlerin eşliğinde organize edilen bu sanatsal etkinliklerin başlıca amaçları şunlardır: • Plastik sanatlar alanında, sanatçılar arasında uluslararası düzeyde bir iletişim sağlamak. • Farklı bakış açılarını yansıtmak. • Hızla değişen dünyada değişen önemli şehirlerin konumlarını belirlemek.  İstanbul Bienali ve Önemi  Bienallerin en eski ve önemlilerinden birisi 1895'ten beri düzenlenen Venedik Bienali'dir. Şehir bienalleri dünyada 90'lı yıllarda ortaya çıkmasına rağmen İstanbul Bienali 1987'den itibaren yapılmaktadır. Taşıdığı kültürel zenginlik ve eşsiz coğrafi güzelliği ve 1987'den beri iyi organizasyonlarla istikrarlı bir şekilde gerçekleştirilmesi İstanbul Bienali'ni önemli kılmaktadır. İstanbul Kültür Sanat Vakfı 'nın düzenlediği bienaller için sergi alanları olarak 2005 yılına kadar tarihî mekânlar seçilmiş ancak turizm etkinliği etkisi yarattığı için bu tarihten sonra çok daha farklı yaşam alanları tercih edilmiştir.1999 depremi sonrası gerçekleşen 6. İstanbul Bienali'nde 20 sanatçı bienal bünyesinde sergilenen eserlerini depremzedeler için bağışlamışlardır. Bu eserler bienal sonunda bir müzayede ile satılmıştır. Buradan elde edilen gelirler, bienalin bilet gelirleriyle birlikte depremzedeler yararına kullanılmıştır. Sanatçıların yaşanan olaylardaki duyarlılıkları dikkat çekmiştir. İSTANBUL BİENALLERİ İÇİN TIKLAYIN!  İSTANBUL MODERN SANATLAR MÜZESİ İÇİN TIKLAYIN!  CER MODERN SANATLAR MÜZESİ İÇİN TIKLAYIN!   Bienal Projesi Yeni yapılacak olan bienal için bir konu başlığı belirleyerek aşağıdaki afiş örneklerini inceleyip bir afiş çalışması yapmanızı bekliyoruz. İstanbul Bienalleri’inden Bazı Konu Başlıkları • 1. İstanbul Bienali (1987) (Görsel 1.11) • 2. İstanbul Bienali (1992) Kültürel Farklılıklar • 3. İstanbul Bienali (1995) Orient/Ation (Görsel 1.12) • 4. İstanbul Bienali (1997) Yaşam, Güzellik, Çeviriler/ Aktarımlar ve Diğer Güçlükler Üstüne (Görsel 1.13) • 5. İstanbul Bienali (1999) Tutku ve Dalga (Görsel 1.14) • 6. İstanbul Bienali (2001) Egokaç-Gelecek Oluşum İçin Egodan Kaçış • 9. İstanbul Bienali (2003) Şiirsel Adalet (Görsel 1.15) • 10. İstanbul Bienali (2007) İmkânsız Değil, Üstelik Gerekli: Küresel Savaş Çağında İyimserlik • 11. İstanbul Bienali (2009) İnsan Neyle Yaşar? (Görsel 1.16) • 13. İstanbul Bienali (2013) Anne, Ben Barbar mıyım? (Görsel 1.17) • 14. İstanbul Bienali (2015) Tuzlu Su: Düşünce Biçimleri Üzerine Bir Teori (Görsel 1.18) • 15. İstanbul Bienali (2017) İyi Bir Komşu (Görsel 1.19) • 16. İstanbul Bienali (2019) Yedinci Kıta • 17. İstanbul Bienali (2021) ? ™
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER VEYA İLERİ DÜZEYDE ÖĞRENME HIZINA SAHİP OLAN ÖĞRENCİLER İÇİN EK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ETKİNLİKLERİ	Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerinizin öğrenme gayret ve grafi­ğini, hızlı öğrenen öğrencilerinizin öğrenme hızlarını da dikkate alınız. Bu öğrenciler için eğitim öğretim yılı başında Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu ve BEP Geliştirme Birimi’nin iş birliğiyle Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’nı hazırlayınız. Bireyselleşti­rilmiş Eğitim Programı (BEP) doğrultusunda hazırladığınız kriter­lere göre ölçme ve değerlendirme yapınız. Gerekli dokümanlar ve bilgilendirmeler https://grslsntlr.blogspot.com/2020/12/kaynastirma-ogrencilerinin-egitimine.html adresinde verilmiştir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME	1-Değerlendirme formları kullanılarak sürecin değerlendirmesi yapılacaktır.