11.SINIF DESEN UYGULAMALARI III

...........  ANADOLU LİSESİ GÖRSEL SANATLAR DERSİ ETKİNLİK PLANI
DERS	Görsel Sanatlar
ÜNİTE	Görsel Sanatlarda Biçimlendirme
KONU	Desen Çalışmaları III
KAZANIMLAR	11.3.1.1. Portrenin özelliklerini açıklar. 11.3.1.2. Karakteristik özellikleri vurgulayarak portre çizer. 11.3.1.3. Portre çizimlerinde ölçü ve oranı kullanır.
SINIF	11
SÜRE	10 saat
ARAÇ VE GEREÇLER	Resim defteri ,Resim Kalemleri
YÖNTEM VE TEKNİKLER	Anlatım,Uygulama.Örnek Gösterme
DERS HAZIRLIK Sanatçılara ait portre ve otoportre desenleri derleyerek ve bunları inceleyerek derse gelmenizi bekliyoruz. Resim defteri/resim kâğıdı, resim kalemleri (B serisi), pastel boya, füzen vb. malzemelerinizi ders esnasında hazır bulundurunuz.
ETKİNLİK SÜRECİ Sınıf arkadaşlarınızın yüzlerini incelemeye çalışınız yada bir ayna, telefon yardımı ile kendi yüzünüzü inceleyiniz. 1.Göz yapınız nasıl? 2.Burnun yüzdeki yeri ve oranı nasıl? 3.Yüzünüzün anatomik yapısını, oranlarını ve kişisel farklılıklarınızı nasıl belirlersiniz? 4.Yüzünüzün anatomik yapısı hangi geometrik şekillere benziyor? (Görsel 3.1). Daha önce bu konuda hangi bilgileri edinmiştiniz? Bizimle paylaşır mısınız? Desende başlıca temel unsurlar oran-orantı, figür-mekân ilişkisi, anatomik yapı, derinlik, bütünlük, perspektif tir.Kompozisyon öğeleri de çizgi, yön, biçim, ölçü, aralık, doku, renk, değer, hareket, ışık-gölge olduğu söylenebilinir. Feyhaman Duran’ın Atatürk portresi eserinde  ışığın yüzde oluşturduğu leke değerleri, kaş ve saçlardaki dokusal yapı ve desen elemanlarının nasıl kullanıldığı fark edebildiniz mi?   Atatürk Portresi, Feyhaman Duran, 1937, İstanbul Üniversitesi Feyhaman Duran Koleksiyonu Desen: Resim sanatında kara kalem, füzen veya renkli kuru kalemlerle yüzey üzerine yapılan iki boyutlu biçimlemeleri içeren çalışmalara verilen isimdir. Resim sanatının temeli desendir. Desenin başlıca aracı çizgidir. Çizgi desende önemli bir değerdir. Çizgi çeşit bakımından ikiye ayrılır: düz ve eğri çizgi. Desen, düz ve eğri çizgilerin uyumlu bir şekilde kâğıt üstünde düzenlenmesidir. Kullanılan malzemeye göre farklı etkiler yaratır. Portre, bir resim türü olarak önemlidir. Yukarıdaki portreleri inceleyelim; 1.Desen elemanları kağıt üzerine aktarımda nasıl kullanılmış? 2.Gözler başın neresinde yer alıyor? 3.İki göz arası uzaklık ne kadardır? 4.Ağız uzunluğu ne kadardır? 5.Kulak ve burun oranları nasıldır?     Rembrandt Harmenszoon Van Rijn Otoportesi Sanatçıların aynaya bakarak yaptığı kendi portrelerine de öz portre ya da otoportre deniliyor. Portre çalışmalarında ışık önemli bir unsudur. Işığın türü, şiddeti, açık-orta-koyu değerleri, hacim etkisi ve yönü yüzdeki anlamları değiştirir. Bu nedenle çalışmaya başlamadan önce konunun ne açıdan ele alınacağı belirlenerek ne tür ışığın kullanılacağına karar verilmesi gerekir. Rembrandt Harmenszoon van Rijn, portre çalışmalarına ağırlık vermiş sanatçılardan biridir. “Işığın ressamı” olarak tanınır. Sanatçı; yaşamı boyunca düzenli olarak ürettiği otoportre, grup portreleri, kendine özgü sanatsal teknikleri ve ışığı ustaca kullanmasıyla tanınmıştır.     Portre çalışmalarında, kişinin yüz ifadesinin, ayrıntılardan arındırılarak karakteristik özelliklerinin çalışma yüzeyine aktarılması amaçlanmalıdır. Her insanın yüz, burun, ağız, kaş, göz, saç biçimi ve duruşu, bakışları, ifadesi, giyim tarzı farklıdır. Çalışmalar yapılırken kişilerin bu farklılıklar göz önünde bulundurulmalı ve kişiye ait özellikler kâğıt yüzeyine aktarılmaya çalışılmalıdır (Görsel 3.7). Örneklerde portrelerin çene ve alın genişlikleri farklıdır. Ancak hepsi kendi içinde ölçeklendirildiğinde saç, alın, burun ve çene mesafe oranlarının eşit olduğu görülüyor. Her insanın yüzü temelde aynı elemanlardan oluşsa da burnu, kaşı, gözleri, saçları vb. birbirinden farklıdır. Bu farklılıklar yaşa ve cinsiyete göre de değişim gösterir. Aynı cinsten olan yaşlı bir insanla genç bir insanın ten, saç dokusu ve duruşu, ifadesi, bakışları farklılık gösterir.     Porte çizilirken ilk olarak yapılması gereken portresi çizilecek kişinin yüz ölçülerinin alınmasıdır. Göz, burun, dudak, kulak, alın ve saçların yüzümüzde kapladıkları alanın ve birbirlerine olan uzaklıklarının belirli oranları doğru bir şekilde yerleştirildiğinde portre çiziminin ilk adımı gerçekleştirilir (Görsel 3.13, 3.14). • Saç, alın, burun ve çene birbirleriyle eşit uzaklıktadır. • Bu oranların ve bakış yönünün de belirlendiği yardımcı çizim yapılır. Yardımcı çizgiler ile hacim oluşturulur. • Portre çizimlerinde hacim, ölçü ve şekiller arası bağıntılar bulunmaktadır. • Oranlar belirlendikten sonra detay araştırması yapılır. • Gözler başın tam ortasında yer alır., •İki göz arasındaki uzaklık bir göz kadardır. • Burun genişliği, iki göz arasındaki mesafeye eşittir. • Karşıdan bakıldığında göz ile kulak arası mesafe bir göz kadardır. • Kulak, burun hizasında ve burun büyüklüğündedir. • Ağzın genişliği iki göz bebeği arası kadardır. • Alın, burun ve burunla çene arası aynı uzunluktadır. • Ağız, burunla alt çene arasındaki uzunluk üç parçaya bölündüğünde, burundan itibaren ilk parçanın bittiği yerdedir. Başın farklı yönlerden görünüşü, yukarıdaki ölçüleri değiştirebilir (Görsel 3.15). • Göz birim olarak alınmış ve beş göz genişliği bir doğru üzerinde işaretlenmiştir. İki göz arası, bir göz genişliği kadardır (Görsel 3.16). Kadın ve Erkek Portre Özellikleri: Kadın ve erkek baş oranları genelde aynıdır. Kadın başının hatları erkeğinkine oranla daha yuvarlaktır. Erkekte hatlar daha köşelidir. Gözler kadında daha büyük, kaşlar daha yukarıda ve kavislidir. Burun ve ağız daha küçüktür.   Çocuklarda baş çizimi yetişkinlerde kullanılan ölçülere göre farklılık gösterir. İkisi arasındaki en büyük fark ise kafatası ile alt çenenin boyutları arasındadır. Başın genel yapısı büyük ve karşıdan görünüşü kare biçimindedir. Çene kısmı yuvarlaktır. Gözler iri, alın açık, iki göz arası bir gözden daha geniştir. Yanaklar genelde daha yuvarlak şekillidir. Görsellerdeki portre ölçü ve oranları inceleyiniz. (Görsel 3.21, 3.22). Yaşlılarda alın kısmı daha açık ve kemik yapısı daha belirgindir. Gözün alt ve üst kapaklarındaki kırışıklıklar daha belirginleşir. Elmacık kemikleri ortaya çıkar. Dudaklar incelir. Yanakta, çenede ve boyunda sarkmalar daha belirgin hâle gelir. Kendi Portresi, Leonardo da Vinci, 1514, Kraliyet Kütüphanesi,Torino, İtalya Barbara Dürer’in Portresi, Albrecht Dürer, 1514,Nürnberg, Almanya Yaşlı Adam Portresi, Albrecht Dürer (Albırt Dürer), 1521, Albertina, Viyana, Avusturya   Portre çalışırken farklı açılardan bakıldığında başın sadece yüz hatlarından ve saçlardan ibaret olmadığı görülür. İncelendiğinde başın yönleri de dikkat çeker. Arkaya uzanmış baş, normalde nadiren gözümüze çarpan burnun ve çenenin altındaki bölge net bir şekilde görülür. Ayrıca alnın kaybolması ve saçların çoğunun başın arkasında kalmasıyla kişinin hemen tanınması zorlaşır (Görsel 3.27). Sizde sınıf içinde bir öğrencinin yada kendinizin model olması sağlayarak ve yukarıda bahsettiğimiz yönergelere göre portre desen çalışmaları yapınız. Çalışma sırasında yüzün oranlarını, anatomik yapısını, saç ve kaşların dokusal yapısını dikkatle inceleyeniz. Işığın türüne, şiddetine ve yönüne dikkat ederek yüzde açık-orta-koyu lekeleri belirleyiniz. Çizimlerini yaparken oranları ve göz, kaş, burun, ağız, kulak ayrıntılarını kâğıt yüzeyine doğru aktarmaya özen gösteriniz.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER VEYA İLERİ DÜZEYDE ÖĞRENME HIZINA SAHİP OLAN ÖĞRENCİLER İÇİN EK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ETKİNLİKLERİ	Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerinizin öğrenme gayret ve grafi­ğini, hızlı öğrenen öğrencilerinizin öğrenme hızlarını da dikkate alınız. Bu öğrenciler için eğitim öğretim yılı başında Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu ve BEP Geliştirme Birimi’nin iş birliğiyle Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’nı hazırlayınız. Bireyselleşti­rilmiş Eğitim Programı (BEP) doğrultusunda hazırladığınız kriter­lere göre ölçme ve değerlendirme yapınız. Gerekli dokümanlar ve bilgilendirmeler https://grslsntlr.blogspot.com/2020/12/kaynastirma-ogrencilerinin-egitimine.html adresinde verilmiştir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME	1 -Çalışmaların öğretmen tarafından değerlendirilmesi ve sürecin takip edilmesi sağlanacaktır.