"Çizgi etkisi yapan herşey çizgidir; çizgi sadece kalemle veya benzeri bir aletle çizilen bir hat değildir.İzleyicide çizgisel bir etki bırakan her görsel öge bir çizgidir. Örneğin bir tabloda yer alan şekiller ya da biçimler,çizgi etkisi bırakıyorsa görsel olarak çizgi sayılır veya çizgi değeri taşıyor demektir. Başka bir ifade ile sanat dilinde çizgi; bir basitleştirme, sadeleştirme ve soyutlama olayıdır. " (ulagbilge,40) |
Nokta çizgiyi,çizgi şekilleri,şekillerde biçimleri oluşturur.Her formun bir çizgisel değeri vardır.
Doğaya bakıldığında çeşitli çizgisel yapıyla karşılaşırız. Ahşap dokuları, ağaç dalları, pırasa, zebralar vs. İnsan elinden çıkan malzemeler; demir çubuklar, kumaşlar, çuval vs. gibi...
Temel sanat eğitiminde, çizginin farklı yapısı, birbirleriyle ilintisi, farklı gereçlerle farklı yorumları söz konusudur. Çizginin şekilleri ve birbiriyle olan ilintisinden doğan farklılık bizde farklı etkiler bırakır. Hareket, durgunluk, derinlik vs. gibi
Çizginin karakterini iki yönde inceleyebiliriz:
* Çizginin biçimi yönünden,
* Çizginin konumu yönünden.
Çizginin biçimi yönünden karakteri; bir doğru, bir dalgalı eğri ve bir kırık çizgi ele alalım. Bunların bir an yazı gibi okunduğunu varsayıp okumaya çalışırsak, doğru, sürekli ve kesintisiz okunur. Dalgalı eğride hareket olduğu halde tamamen birinciden farklıdır. Demek ki burada okumalar kesintisizdir, fakat tekdüze değildir. Kırık çizgi de okuma göz için daha yorucu ve uzundur.
Çizginin konumu yönünden karakteri; aynı çizgileri, izleyiciye yatay olarak
değil de, eğik ya da düşey olarak sunarsak farklı etkiler elde ederiz. Yatay
bir doğrunun karakteri hareketsizlik ve statikliktir. Düşey konumda doğru ise
özellikle dinamiktir. Eğik doğru eğim derecesine göre hareketsizlik ve dinamizm
arasında tam bir seri karakteri içerir. Doğrunun karakteri süreklilik ve
düzgünlük ve buna ek olarak durumuna göre dinamizm ya da devingenliktir.
Dalgalı eğriye gelince, düzgün ve yatay ise statik karakterlidir. Düzensiz ve
yatay ise dinamiktir. Düzgün ve düzensiz, düşey olarak düzenlenmişse
dinamiktir. Eğik olarak düzenlendiği zaman, daima dinamiktir. Fakat yatay
duruma yaklaştıkça statikliğe de yaklaşır. Kırık çizginin dinamizm ve
hareketsizlik karakteri dalgalı eğri ile benzerdir. Yön, doğrultuda tasarımda
önemli ögedir. Kırık çizgi sertliği, dalgalı, eğri çizgiler yumuşaklığı
çağrıştırır. Birbiriyle ilişkili, belli sistemlerle giderek kalınlaşan-incelen,
sıklaşan-seyrekleşen, büyüyen-küçülen, çizgiler yüzeye optik bir hareket
kazandırır. 
1- Çizgi öncesi: Bir sis perdesi arkasındaki ışığın belirsiz görünümü,
2- Çizgisel aralıktan sızan ışığın belirgin bir doğrular demeti halinde
yayılması,
3 - Işık demeti: Bir kaynaktan çıkan güneş ışınlarının belirsiz yayılışı,
4- Başlama ve bitim noktaları belli doğrular, ( doğru parçaları )
5- Çıkış noktasında kesinlik taşıyan ışınların karanlıkta uzaklaştıkça
belirsizleşmesi ve yayılması,
6-
İki ya da daha çok bağımsız çizgilerin kesişmeleri,
7- En az bir noktaya bağımlı çizgi,
8- Bağımlı çizgiler ( formları kuşatan çizgiler ),
9- Bağımlı çizgiler ( formların iç yapılarını belirleyen çizgiler ),
10- Dolaylı çizgiler,
11- Bir doğrunun taşıdığı sapmalarla sağlanan yön tesirleriyle kesişme, değme,
kopma noktaları ile oluşan çizgisel yapı,
12- Çizgisel uzunluk değerleri; eşit aralıklı farklı paralel çizgilerin
oluşturduğu yapı,
13- Çizgisel uzunluk çeşitlemeleri: Bir ana doğru üzerinde farklı boylu eşit
aralıklı paralel çizgilerin oluşturduğu yapı,
14- Eğri yönlü paralel doğrular üzerindeki serbest uzunluk çeşitlemeleri (
aralıklar farklı )
15- Paralel çizgilerin büyüyen aralıklarla oluşturdukları düzen,
16- Formun yapısını izleyen belirleyici kısa çizgi parçalarının oluşturduğu
düzen
17- Kısa, düz ve eş değerdeki çizgilerin serbest yönle oluşturdukları düzen,
18- Bir objenin yüzeysel görünümünü ifadelendiren küçük çizgiler,
19- Çizgisel kalınlık dizileri,
20- Çeşitli uzunluk, kalınlık ve aralıklı çizgi çeşitlemeleri,
21-Bir yönlü çizginin diğer yönlü çizgi ile kesilerek durdurulması,
22- Çizgisel form: Eğriler, yaylar, kırılmalar ve bunların oluşturduğu gerilim,
23- Dikey ve yatay çizgiler, spiral çizgiler vs.
24- Serbest,
25- Belli bir çizgiyle doldurma ve tarama,
26- Çizgiyle boşluk ve derinlik,
27- Çizgi - doku,
28- Çizgiyle ton,
29- Değişik nitelikteki çizgilerle aynı fon üzerinde serbest çalışma,
30- Eş aralıklı, aynı kalınlıkta paralel çizgiler,
31- Değişik aralıklı ve farklı kalınlıkta düz çizgiler,
32- Yuvarlak çizgiler,
33- Kesişen çizgiler, ( doğru, eğri )
34- Kesişen dairesel çizgiler,
35- Birbirini kesen kalın-ince, sık-seyrek çizgiler,
36- Birbirini kesen kısa çizgi demetleri,
37- Formları kuşatan çizgiler
38- Formların iç yapılarını belirleyen çizgiler
39- Farklı boy ve kalınlıktaki çizgilerin oluşturduğu düzen,
40- Çeşitli uzunluk, kalınlık ve aralıkta çizgi çeşitlemeleri
41- Çizgisel form; eğriler, yaylar, kırılmalar ve bunların oluşturduğu düzen,
42- Devamlı bir çizgi üzerinde doğru, eğri zıtlıkları ile oluşan düzen,
43- Paralel ve düz çizgilerin kırılarak yön değiştirmesi ile oluşan düzen,
44- Merkezkaç ve merkezcil çizgiler,
45- Bir ana çizgiyi destekleyen çizgiler,
46- Spiral çizgiler.
Bu sayılan sistemlere daha bir çok sistem eklenebilir.
Sizde 10x10 cm alanlara yukarıda belirtilmiş farklı çizgi sistemleri ile oluşturulabilecek tasarımlar yapabilirsiniz.
ÇİZGİ İLE İLGİLİ UYGULAMA ÇALIŞMASI
Yorumlar
Yorum Gönder