9.SINIF NOKTA VE ÇİZGİ

...........  ANADOLU LİSESİ GÖRSEL SANATLAR DERSİ ETKİNLİK PLANI
DERS	Görsel Sanatlar
ÜNİTE	Görsel Sanatlarda Biçimlendirme
KONU	9.3.1. Nokta Ve Çizgi
KAZANIMLAR	9.3.1.1. Nokta ve çizginin anlatım imkânlarını, görsel sanat eserleri üzerinden açıklar. 9.3.1.2. Yüzey üzerinde nokta ve çizgiyi kullanarak açık-orta-koyu ton değerlerinden oluşan çalışmalar yapar. Sanatsal çalışmalarda sabırlı olmanın önemli olduğu vurgulanır. 9.3.1.3. Sanatın düzenleme ilkelerinden yararlanarak nokta ve çizgi etkisine sahip doğal ve yapay nesnelerle kompozisyonlar oluşturur.
SINIF	9
SÜRE	4 saat
ARAÇ VE GEREÇLER	Resim defterleri, Şablon Atatürk Resmi, Nokta ve Çizgi etkisi yaratacak araç gereç ve teknikler
YÖNTEM VE TEKNİKLER	Sanat eseri inceleme, uygulama, anlatım, soru-cevap, gösterip yaptırma
DERS HAZIRLIK Daha önce yaptığınız nokta ve çizgi çalışmalarını hatırlıyor musunuz?“Nokta ve çizgi konusunu açıklamak için nelere dikkat ederdiniz?”“Bu dersten sonra; nokta ve çizgi ile ilgili çalışmalar yapacaksınız. Nokta ve çizginin sanatsal düzenlemedeki ye­rini ve önemini, sanatsal üretme sürecinde sağladığı imkân ve ilişkileri deneyimleyeceksiniz. Bu deneyimlerinizi, başarılı bir şekilde kâğıda aktarma becerisine sahip olacaksınız.” Atatürk ile ilgili şablon resimler ve yazılar ,kopya kağıtları,rapido kalem,sharper veya keçeli kalemler ile resim defterleri ile derse hazırlıklı geliniz.
ETKİNLİK SÜRECİ Nokta görsel tasarımın temel öğelerinden bir tanesidir.Nokta resmin tek başına elemanı olabileceği gibi,yani noktayı kullanarak tasarım ilkeleri eşliğinde resim yapabileceğiniz gibi,nokta;objeleri,nesneleri yüzeye aktarırken bizim için çizginin başlangıcı ve yön göstericisidir.Diğer noktalar ile ilişkilendirildiğinde kompozisyonda aktarılanların kordinatlarının belirlenmesinde yardımcı olur. Sanat tarihinde noktayı kullanarak resim yapan bir akım olan,Puantilizm,(noktacılık) 19. yüzyıl sonları ve 20. yüzyıl başlarında Fransız yeni izlenimci ressamlar tarafından yaygın olarak kullanılmış bir resim tekniğidir. Yanda Puantilizm tekniğini başarıyla kullanan ressamlar arasından Paul Signac’ın bir eserini görüyoruz,Hemen altında farklı bir üslüpta joan Miro’nun resmi var, Gustave Courbet’nin “Juliette Courbet’nin Uyuyan Çocuk Olarak Portresi” karakalem desen çalışmasında da çizginin etkilerini görebiliyoruz,onun da altında  Piet Mondrian ‘ın “Gri Ağaç İçin Eskiz”,çalışması yer alıyor. Bu çalışmada çizgi ve nokta resmin temelini oluşturuyor. Dikkatlice inceleyelim.Bu eserlerde nokta ve çiz­ginin imkânlarının nasıl kullanıldığı fark etmeye çalışalım. Noktasal ve çizgisel etkileri gösterelim. Çizgi etkisi yapan herşey çizgidir aslında ; çizgi sadece kalemle veya benzeri bir aletle çizilen bir hat değildir. Nokta ise, kavramsal ola­rak iki çizginin kesişim yeri olarak tanımlanabilinir.Çizgi  iki nokta arasındaki doğru parçasıdır.Yüzeyde tek nokta hareketsiz, durağandır,ikinci noktayla birlikte hareket ve yön kavramı kazanır.Noktalar, sıklaşarak koyu değerleri, seyrekleşerek açık değerleri yaratır.Objelere de bu şekil­de biçim ve form kazandırılır. Temel sanat eğitiminde, çizginin farklı yapısı, birbirleriyle ilintisi, farklı gereçlerle farklı yorumları söz konusudur. Çizginin şekilleri ve birbiriyle olan ilintisinden doğan farklılık bizde farklı etkiler bırakır. Hareket, durgunluk, derinlik vs. Nokta ve çizgi resmin en önemli öğelerindendir. Hatta Picasso bu konuda “ Çizgi, desenin namusudur. “şeklinde bir sözü dahi bulunmaktadır. Resmin öğelerinden  form, biçim, doku, ışık, renk  ve leke, kavramlarını daha sonra göreceğiz.Daha ayrıntılı bilgiler için GÖRSEL TASARIM ÖĞELERİ makalelerini inceleyemeyebilirsiniz. Nokta kavramı, yüzey, boşluk, doluluk, yoğunluk, seyreklik, leke, hacim gibi kavramlarla bir arada düşünülerek çalışılır. Nokta ile Soyut ve figüratif görüntüler elde edilebilir. Noktanın büyüyerek şekil etkisi ve yüzeye dönüşebilecek bir dinamizme sahiptir. Çizgi, doğada olmayan ancak kavramsal olarak var olabilen bir elemandır.Ağaç dokuları,dalları vb.gibi. Nokta ve çizgi ile Sanatsal düzenle­me ilkelerini (denge, ritim, oran-orantı, hareket, zıtlık, bütünlük, vurgu-etki, örüntü) kullanarak çalışmalar yapabilirsiniz.Bu konularda başarılı çalışmalar yapabilmek için bu tür çalışmaların çok iyi gözlemlenmesi, mekânın ve figürlerin ayrıntılı bir şekilde çözümlenmesi gerekir.   “Marsilya Limanı”, 1905, Paul Signac, 88,9x116,2 cm, “Şiir”, 1940, Joan Miro [Con Miro (1893-1983)], 66x80 cm, “Juliette Courbet’nin Uyuyan Çocuk Olarak Portresi” 1841, “Gri Ağaç İçin Eskiz”, 1911, Piet Mondrian, 58,4x86,5 cm,   “Kadın Figürü”, ?, Abidin Dino (1913-1993), ?   Formların iç yapılarını belirleyen çizgiler Aşağıda daha önce de yapmış olabileceğiniz Serbest Çizgi, Eğri Çizgi, Kırık Çizgi, Düz Çizgi çalışma örnekleri var.Siz de isterseniz bu ve benzer çizgileri ve noktaları kullanarak,resim defterlerinize 10x10 cm karelere, çalışmalar yaparak çizgini imkanlarını keşfedebilir nokta ile farklı çıkış noktaları yaratabilirsiniz. Sizden istediğimiz ise 10 kasım haftası için  Atatürk konulu resimler yapmanız olacak. Butür çizgi çeşitlerini  yada noktanın elverdiği sistemleri kullanarak Atatürk ile ilgili portre, afiş çalışmaları yapacağız. Örneklerde olduğu gibi çizginin farklı sistemlerini kullanıp, çeşitli Atatürk portrelerinin sınırları belli şablonlarından faydalanarak içlerini çizgi yada nokta ile dolduracağız. Yandaki Abidin Dino’ onun  “Kadın Figürü “ adlı çalışmasını incelediğimizde formun iç yapısını belirleyen çizgilerin farklı aralıklarla farklı kalınlıklarda kullanıldığını görüyoruz.  Siz de çeşitli Atatürk şablonlarını kullanabilirsiniz bunlarla ilgili örneklere dokümanlar bölümünden de ulaşabilirsiniz.Genel ağı kullanarak şablonlara ulaşabilirsiniz. Boşlukları nokta ile çizginin sık-seyrek ilişkilerine ve sanatsal düzenleme ilkelerine göre özgün tasarımlar yapmanızı bekliyoruz.Tasarımın başlangıcından bitimine kadar olan süreçte, noktaların tek tek yanyana gelerek bir bütünü oluşturacak şekilde düzenlen­mesinin sabır gerektirdiği biliyoruz.Ama sanatsal çalışmalarda sabırlı olmanın gerekliliği ve önemini de siz biliyor olmalısınız.Farklı Çizgisel ve noktasal  anlatımlarda çıkış getirebilecek bazı prensipleri görsel tasarım ilkeleri ÇİZGİ  ve NOKTA makalelerinde bulabilirsiniz.Buradaki fikikrlerden faydalanabilirsiniz.                                                                               ÇİZGİ ÇEŞİTLERİ Serbest Çizgi, Eğri Çizgi, Kırık Çizgi, Düz Çizgi       ATATÜRK PORTRELERİNİN ÇİZGİ VE NOKTA İLE YAPILMIŞ ÖRNEKLERİ Formun yapısını izleyen belirleyici kısa çizgi parçalarının oluşturduğu düzen Aynı büyüklükte tekdüze noktalar Serbest eğilimli kesişen eğri çizgiler   (Filografi)Kısa, düz ve eş değerdeki çizgilerin serbest yönle oluşturdukları düzen Değişik aralıkta aynı kalınlıkta farklı boylarda parelel çizgiler (Filografi)Kısa, düz ve eş değerdeki çizgilerin serbest yönle oluşturdukları düzen
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER VEYA İLERİ DÜZEYDE ÖĞRENME HIZINA SAHİP OLAN ÖĞRENCİLER İÇİN EK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ETKİNLİKLERİ	Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerinizin öğrenme gayret ve grafi­ğini, hızlı öğrenen öğrencilerinizin öğrenme hızlarını da dikkate alınız. Bu öğrenciler için eğitim öğretim yılı başında Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu ve BEP Geliştirme Birimi’nin iş birliğiyle Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’nı hazırlayınız. Bireyselleşti­rilmiş Eğitim Programı (BEP) doğrultusunda hazırladığınız kriter­lere göre ölçme ve değerlendirme yapınız. Gerekli dokümanlar ve kriterler 226, 227, 228 ve 229. sayfalarda verilmiştir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME	1 -Çalışmaların öğretmen tarafından değerlendirilmesi ve sürecin takip edilmesi sağlanacaktır.