GÖRSEL TASARIM ÖĞELERİ- ŞEKİL VE BİÇİM

Şekil, nesnelerin iki boyutlu halleridir. Şeklin olduğu her yerde mutlaka zemin vardır. Başka bir deyişle şeklin ortaya çıkması için zemine ihtiyaç vardır. Şeklin algısı için zeminin özellikleri de etkilidir. Şekil zemin ilişkisi ilk bakışı çok etkiler. Tüm şekillerin temelinde geometri vardır. Şekillerde büyük küçük çeşitliliği vardır. Sadece bir çizgi, bir alan veya renk ile de şekil oluşabilir. Şekil ve form arasında sıkı bir ilişki vardır, her formun bir şeklivardır.
Şekilleri genel olarak üç grupta toplayabiliriz; bunlar,

* geometrik şekiller

*doğal şekiller

*serbest şekiller

Bazen doğal şekiller aynı zamanda geometrik şekil olarak da karşımıza çıkabilirler. Bal peteği buna örnektir.Doğal ve doğal olmayan bütün motifler birer şekildir. Şekiller tasarımı zenginleştirir. Şekiller algıyı hızlandırır.Şekiller sembol oluşturmada kullanılır.  Şekiller üslup oluşturabilir, eserlerinde belirli şekilleri kullanan sanatçılar vardır, bu şekiller sanatçılarını hatırlatırlar veya tanıtırlar. Böylece şekil ögesine bağlı bir üslup meydana gelmiş olur.

 

Form kavramının sanat ve tasarım dünyasında önemi büyüktür. Sanat ve tasarımın temelinde biçimlendirme isteği vardır. Biçimlendirme etkinliği insanın yaratma ve çevresini değiştirme isteminin dışa vuruşudur. Bu içgüdü sanat ve tasarım eğitimi ortamında değerlendirilir (Gökaydın, 2002:86). Form kelimesinin Türkçede en çok kullanılan karşılığı “biçim”dir. Bazen de biçim yerine “şekil”kullanılmakta, şekil ile biçim arasında bir kavram kargaşası oluşmaktadır. Bu karmaşanın temel sebebi bu iki kelimenin günlük konuşma dilinde çoğu zaman birbirinin yerine kullanılıyor olmalarıdır. Oysa sanatta terim olarak kullanıldığında iki terim arasındaki fark ortaya çıkmaktadır. Çok kısa özetle söylersek şekil iki boyutlu,biçim (form) ise üç boyutludur. Hacmi ve şekli olan bütün nesneler form kapsamındadır. Form, gerçek ortamda üç boyuta sahip olabileceği gibi, iki boyutlu düzlemde üç boyut etkisi oluşturularak da yapılabilir. Formları şu şekillerde sınıflamak mümkündür: 

*Geometrik/Organik formlar, 

*Köşeli/Yuvarlak formlar, 

*Gerçekçi/Sembolik formlar, 

*Hareketli/Hareketsiz formlar, 

*Doğal/Yapay formlar gibi.  

Her form malzeme ile bağlantılıdır. Üslup, form ile yakın arkadaştır. Bir sanatçının formu yaratırkenbaşvurduğu düzenleme her sanatçının kendine özgü anlatım biçimini gösterir. Formlar da şekiller gibi üslup oluşturabilir. Sanatçılar ve tasarımcıların eserlerini ortaya koyarken meydana getirdikleri veya tercih ettikleri formlar oluşabilir. Böylece form ögesine bağlı bir üslup meydana gelmiş olur.

Sizler de sanat eğitiminin bu ögesinde nokta ve çizgileri kullanarak serbest şekilller  oluşturmaya veya geometrik şekillerle tasarım ilkelerini kullanarak çalışmalar yapmaya devam edebilirsiniz.