9.SINIF PERSPEKTİF

 

...........  ANADOLU LİSESİ GÖRSEL SANATLAR DERSİ ETKİNLİK PLANI
DERS	Görsel Sanatlar
ÜNİTE	Görsel Sanatlarda Biçimlendirme
KONU	Perspektif
KAZANIMLAR	9.3.4.1. Çevresindeki obje ve mekânlardaki perspektif görünümleri algılar. Elektrik direklerinin ya da ağaçların uzaklaştıkça küçük görünmesi, tren raylarınınsa uzaklaştıkça ip gibi ince bir görünüm alması gibi örneklere yer verilir. 9.3.4.2. Çizgi ve renk perspektifine, çevresinden ve sanat eserlerinden örnekler verir. 9.3.4.3. Çalışmalarında tek ve çift kaçışlı perspektifi uygular. Perspektif kurallarına uygun olarak iç ve dış mekân çizimleri yaptırılır. 9.3.4.4. Çalışmalarında renk perspektifini uygular.
SINIF	9
SÜRE	4 saat
ARAÇ VE GEREÇLER	Resim Defteri,Kartpostal resimler veya mekan fotoğrafları,Resim Kalemleri,serbest  teknik ve malzeme
YÖNTEM VE TEKNİKLER	Anlatım,Örnek gösterme,İnceleme,Uygulama
DERS HAZIRLIK Perspektif görüntüsü belirgin iç-dış mekân çalışmasını etkili bir şekilde resmetmek için nelere dikkat ederdiniz? Bu dersten sonra perspektif görüntüsü belirgin iç-dış mekân görüntüsü seçmeyi, seçilen mekânın tek kaçışlı-çift ka­çışlı ve perspektif özelliklerini çizgi değerleriyle başarılı bir şekilde kâğıda aktarmayı, bu tür çalışmaların iyi bir gözlem gücü gerektirdiğini, bu konuda başarı sağlamak için gözlemle­diğiniz mekânın-objenin perspektif özelliklerini iyi bir şekilde resmetmek gerektiğini öğreneceksiniz. Yaşadığınız sokağın değişik açılardan fotoğraflarını çekerek, sınıfa veya atölyeye getirmelisiniz. Bu fotoğraflar ile birlikte resim defterleriniz ve boya için uygun tekniklerinizi hazır bulundurunuz.
ETKİNLİK SÜRECİ Önce getirdiğiniz fotoğraflara bir bakalım, kimler sokak fotoğraflarında perspektif kurallarını gösterebilecek? Fotoğraflar üzerinden sokak ve evlerin özellikleri hakkında biraz konuşalım. Yolun, kaldı­rımların, elektrik direklerinin ve binaların yere paralel çizgilerinin ileride ufuk çizgisi üzerinde, kaçış noktasında birleşiyor gibi görünüyor değil mi? Bunun gibi perspektif kurallarını gösterebileceğiniz doğada ne gibi örnekler var,kimler başka örnekler vermek ister? Binalar ya da ağaçlar gözden uzaklaştıkça küçük ölçülerde, göze yakınlaştıkça normal ölçülerinde görünüyor değil mi? Perspektif, iki boyutlu ortamda üçüncü boyut (derinlik) yanılsaması vermek için kullanılan tekniktir. Cismin üç yüzünü gösteren, tek görünüşlü resimdir. Perspektif resimler; mimaride tasarlanan binaların iç ve dış görünüşlerinin çiziminde, mobilya çizimlerinde ve güzel sanatlar alanlarında uygulanmaktadır. Doğada bulunduğumuz noktaya yakın yerlerdeki varlıklar gözümüze gerçek boyut ve renkleriyle açık, net olarak görünür. Bulunduğumuz noktadan uzak­laştıkça aynı varlıkların boyutları küçülür, renkleri de soluklaşmış görünür. Gözdeki bu algılama olayının çizim ve renk olarak betimlenmesine perspektif denir.   "Atina Hür Düşünce Okulu” 1509-1511, Raffaello Sanzio [Rafael Sanzio (1483-1520)], 500x770 cm,Fresk, Apostolik Sarayı, Signatura Odası Doğu Duvarı, Musei Vaticani (Museyi Vadikani ), Vatikan Perspektif çeşitleri iki bölüme ayrılır: 1-Çizgi Perspektifi (Paralel Perspektif): Paralel çizgilerin sonsuzda birleşmesi yani küçül­mesidir. Mekân ve içindeki nesneler aynı görüş noktasından bakılarak çizilir. Bu bakış açısında nesneler, bakış noktasından uzaklığına göre gerçek boyutundan daha büyük ya da daha küçük gö­rünür. Bakış noktası, kaçış noktası ufuk çizgisinden yola çıkılarak yapılır. Çizgi perspektifi üçe ayrılır: a) Tek kaçışlı perspektif b) İki kaçışlı perspektif c) Üç kaçışlı perspektif   Tek Kaçışlı Perspektif Çizim   Tek Kaçışlı Perspektif Fotoğraf     İç Mekân Perspektif "Etten Yolu ", 1881, Vincent Van Gogh, 39,4x57,8 cm, Tebeşir, Kalem, Pastel, Sulu Boya, Robert Lehman Koleksiyonu   İki Kaçışlı Perspektif Çizim Üç Kaçışlı Perspektif Çizim   “Trinquetaille Merdivenleri”, 1888, Vincent Van Gogh, 92x73 cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya, Özel Koleksiyon   “Avenue Montmajour Üzerindeki Demiryolu Köprüsü”, 1888, Vincent Van Gogh,73x92 cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya, Özel Koleksiyon Peyzaj, 2-Hava Perspektifi (Renk Perspektifi): Atmosfer katmanlarının renkler ve biçimler üze­rinde oluşturduğu yoğunluk nedeni ile uzakların daha silik, yakınların daha net görünmesi duru­muna hava perspektifi denir. Renklerdeki solukluğun sebebi göz ile cisim arasındaki hava katma­nıdır. Bu nedenle renkler gözümüze yakın mesafelerde belirgin, uzaklaştıkça daha soluk görünür. Renklerin yakın planda kromatik (renkli), uzak planda giderek akromatikleşmesi (renksizleşmesi) durumuna da renk perspektifi denir.   Peyzaj,Renk Perspektifi     “Middelharnis Yolu”, 1689, Meindert Hobbema [Meindırt Hobima (1638-1709), 104x141 cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya, National Gallery (Neyşinıl Galıriy), Londra, İngiltere    “Bulutların Üzerinde Yolculuk”, 1818, Caspar David Friedrich [Kespır Deyvit Frederik (1774-1840)], 98,4x74,8 cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya, Kunsthalle Hamburg (Kanstiyıl Hembörg), Hamburg, Almanya   Merkezî Perspektif: Nesneleri, bulunulan yere göre ve göründükleri şekilde çizme tekniği­dir. Merkezî perspektif; çizimi yapılacak cisme bakış açısına göre tek kaçış, iki kaçış ve üç kaçış noktalı perspektif olmak üzere üç bölümden oluşur. Merkezî perspektif tekniğine göre çizilmiş resimler insan gözünün, çevresindeki cisimleri gördüğü duruma çok benzer. Örneğin tren rayları­na rayların tam karşısından bakıldığında gerçekte genişlikleri ve ara mesafeleri aynıdır fakat tren rayları bizden uzaklaştıkça raylar küçülüyormuş ve bir noktada birleşiyormuş gibi görünür.    “Mona Lisa”, 1503, Leonardo Da Vinci, 77x53 cm, Tuval Üzerine Yağlı Boya, Louvre Museum (Luv Müzyum), Paris, Fransa “Jerome”, 1514, Albrecht Dürer, 24,9x18,9 cm, Gravür,Albertina Museum (Albertina Müzyum), Viyana, Avusturya Yukarıdaki resimlere bir bakalım, yakındaki varlıklar ile uzaktaki varlıklar arasında farkların neler olduğunu söyleyelim? Uygulamaya geçebiliriz , getirdiğiniz sokak fotoğraflarınızı ya da röprodüksiyonu, resim kâğıdına perspektif kurallarına uygun olarak aktararak başlayacağız. Resim defterlerimize önce tek kaçışlı ve çift kaçışlı perspektif örneklerini çizelim. Perspektif ilkelerini dikkate alarak; Ufuk çizgini belirleyiniz. Fotoğraftaki bakışınız ufuk çizgisi üzerinde hangi noktadandır? Evler ve direkler ufuk düzleminin neresindedir? Fotoğraftaki renkler nasıl çıkmıştır? Sokak üzerinde canlı cansız carlıklar uzak-yakın ilişkisi nasıl kurgulanmıştır? Kurşun kalemle çizdiğiniz  kompozisyonlarınızı sulu boya ya da pastel boya ile renklendirebilirsiniz.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÖĞRENCİLER VEYA İLERİ DÜZEYDE ÖĞRENME HIZINA SAHİP OLAN ÖĞRENCİLER İÇİN EK ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ETKİNLİKLERİ	Öğrenme güçlüğü olan öğrencilerinizin öğrenme gayret ve grafi­ğini, hızlı öğrenen öğrencilerinizin öğrenme hızlarını da dikkate alınız. Bu öğrenciler için eğitim öğretim yılı başında Özel Eğitim Değerlendirme Kurulu ve BEP Geliştirme Birimi’nin iş birliğiyle Bireyselleştirilmiş Eğitim Programı’nı hazırlayınız. Bireyselleşti­rilmiş Eğitim Programı (BEP) doğrultusunda hazırladığınız kriter­lere göre ölçme ve değerlendirme yapınız. Gerekli dokümanlar ve kriterler 226, 227, 228 ve 229. sayfalarda verilmiştir.
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME	1 -Çalışmaların öğretmen tarafından değerlendirilmesi ve sürecin takip edilmesi sağlanacaktır.