ESER İNCELEME ÖRNEĞİ -2


ESER :Sistine Madonnası

RESSAM : Raffaello

BETİMLEME

• Bu nedir?

(Resim, seramik, heykel, fotoğraf vb.)

Resim.

• Bu resimde neler görüyorsunuz?

Resmin merkezindeki kadın kucağında bir bebek  tutuyor. Kadin bulutların üstünde. Sağında, başında hale olan bir adam; solunda ise yere doğru bakan bir kadın var. Resmin alt kısmında ise kanatlı iki çocuk var. Çocukların sağında bir taç bulunuyor. Resmin üst köşelerinde toplanmış, iki kanatlı perde yer alıyor altında da siluet hâlinde birçok insan başı görülüyor.

• Resimde neler oluyor?

Sağa ve sola açılan iki perdenin arasından kucağında çocuk taşıyan, genç bir kadın geliyor. Kadın uzun eteği ve başındaki şalın bir ucuyla çıplak çocuğu sarmış. Kadının sağında başında hale olan yaşlı bir adam, eliyle kadına yol gösteriyor. Kadının solunda başında hale olan başka bir kadın var ve önündeki iki kanatlı çocuğa bakıyor. Kanatlı çocuklar kollarını duvara dayamış ve yukarıya doğru bakıyor. Bu duvarın sağında bir başlık üzerinde üst üste üç taç duruyor. Kucağında çocuk taşıyan kadının arkasında baş siluetleri var ve bu başlar bebeğe bakıyor.

ÇÖZÜMLEME

• Renkler nasıl düzenlenmiş?

Resimdeki her iki kadının da üzerinde koyu yeşil bir etek var. Çocuklu olanın yeşil eteğinin altında kırmızı bir etek daha var. Giysisinin üst kısmı kırmızı ve başında ise daha koyu kırmızı bir örtü var. Kucağındaki çocuğun çıplak tenine ve saçına kahverenginin tonlarıyla parlak bir etki verilmiş.

Kadının teni ve saçı da bu etkiyle canlandırılmış. Soldaki kadında da aynı saç ve ten rengini görmekteyiz. Giysisinin üst kısmı turuncunun tonlarıyla oluşturulmuş. Koyu yeşil eteğinin altındaysa turuncunun zıttı morlar kullanılmış. Yaşlı adamın ten rengi diğerlerinden daha koyudur. Adamın saç ve sakalında kahverenginin tonları görülüyor. Bu tonları, öndeki kanatlı iki çocukta ve dayandıkları kaidede de görebiliyoruz. Kahverengi tonlarinın yaygın olarak kullanımı resmin ritmini artırmıştır. Çocuklu kadının kıyafetindeki kırmızı ise iç etekte, adamın kıyafetinin desenlerinde ve kıyafetin astarında kullanılarak resmin sol tarafına taşınmıştır.Çocuklu kadında kırmızı ve yeşilin, solundaki kadındaysa turuncu ve morun kontrastlığı resimde dengeyi sağlamıştır. Resimdeki adamın beyaz iç giysisi, bulutlarda olduğu gibi gri renkle tonlamalar oluşturularak boyanmış. Çocuklu kadının arkasındaki fon ve buradaki baş siluetleri de beyaz ve gri tonlamalarla yapılmış. Resmin üst tarafına doğru beyaz, gri tonlara dönüşür. Bu beyazlık sağ ve sol köşelerdeki koyu yeşil perdelerle açik-koyu zıtlığıyla ön plana çıkmış. Perdelerdeki koyu yeşilin sarı tonları artırılarak çocuklu kadının ve solundakinin eteğinde kullanılarak ritm oluşturulmuştur.

• Çoğunlukta hangi renk tonları (koyu, orta, açık) kullanılmış?

Koyu renklerin olmasına rağmen daha çok Açık tonlar kullanılmış.

• Hangi çizgileri (düz, eğri, kirik) görüyorsunuz?

Resimde eğri çizgiler yoğun olarak kullanılmıştır. Perde kıvrımları, çocuklu kadının şalının duruşu, eteğinin hareketi, kucağındaki çocuğun beden yapısı, resmin önündeki meleklerin kanatları ve vücut yapıları, sağdaki kadının elbise kıvrımları, yaşlı adamın giysisi, bu giysideki motifler, figürlerin yüzü, giysilerindeki kumaş kıvrımları, saçlarının dalgaları, bulut formları ve arka fondaki baş siluetlerinde bu çizgiler kullanılmıştır.Resimdeki kırık çizgiler ise çocuklu kadının kolu, çocuğun kol ve bacak hareketleri, soldaki kadının diz çöküşü ile dirsek kıvrımı, sağdaki meleğin kol hareketleri ve tacın köşelerinde görülüyor. Resimdeki çocuklu kadın ve yaşlı adam düz dikey çizgi oluştururken meleklerin kollarını dayadığı kaide ve perdenin çubuğu, düz yatay çizgi oluşturmaktadır.

• Hangi şekilleri (geometrik, organik) görüyorsunuz? Çoğunlukla hangileri kullanılmış?

Resimde organik şekiller yoğunluktadır. Resmin ön planındaki figürlerle fondaki figürlerin başı, çıplak vücutların kıvrımları, perdenin kumaş kıvrımları, kumaş motifleri ve bulut formlarında organik şekiller yer almaktadır.

• Resim genelinde hangi doku (yumuşak, sert) var?

Resmin genelinde yumuşak doku kullanılmıştır. Kumaşların kıvrımları, yaşlı adamın giysisindeki motifler, çocuklu kadının şal desenleri, figürlerin saçlarındaki kıvrımlar, bulutların kıvrımları, öndeki  çocukların kanatlarındaki dalgalı çizgiler ve perdenin arkasındaki insan başı siluetlerinin yuvarlak formları ve perdenin korniş halkalarında yumuşak doku etkisi hissedilir.

• Nesneler resimde nasıl yerleştirilmiştir?

Resimdeki nesnelerin bazıları   önde, bazıları ise arkadadır. Resmin merkezinde çocuklu kadın,onun önünde ve solunda başka bir kadın, daha önde yaşlı adam, onun önünde ise melekler vardır.Perdenin iki kanadı arasında fon, arka fonda da insan başı siluetleri yer almaktadır. Resimde ön, orta ve arka planı görebilmekteyiz.

• Tekrar eden figür ve nesneler var mi?

Perdenin kanatları, kadınlar, melekler, haleler, bulutlar, insan başı siluetleri, perde halkaları,kumaş kıvrımları ve desenleri, melek kanatlari, saç kıvrımları,taçlar, çıplak ayaklar, eller ve kollar resimde tekrarları oluşturmaktadir.

• Resimdeki figürler ve nesneler gerçek büyüklüğünde midir?

Evet.

• İlk bakışta dikkatinizi çeken nedir?

Kadının duru bakışları ve kucağındaki çocuğun masum yüzü.

• Sanatçı bu resmi hangi teknikle yapmiş olabilir?

Yağlı boya tekniğiyle yapmiştır.

YORUM

• Sizce bu resimde ne anlatılıyor?

Tablonun orta planındaki Meryem Ana (Madonna), kucağında “Bebek İsa” ile perdeli bir bölümden çıkmış, bulutların üstünde yürümektedir. Sağında ve solunda onları karşılayan bir aziz ve azize vardır.İki melek ve bulutlar arasındaki sayısız ruh onları izlemektedir.

• Renkler size ne hissettiriyor?

- Kızıla çalan sarı; tan kızıllığını, yeni bir günün başlangıcı ve heyecanını, umudu,

- Koyu yeşiller; mistik bir teslimiyetçiliği,

- Kırmızılar; gerginliği ve hareketi,

- Turuncular; hayata bağlılık, canlılık ve gücü,

- Pastel morlar; yas, keder, güçsüzlük ve hastalığı,

- Kahveler; karamsarlık ve endişeyi çağrıştırıyor.

• Dokunsanız ne hissedersiniz?

- Kadife yumuşakliğını,

- Soğuk tenin ürpertisini,

- İlkbahar rüzgârının serinliğini, tüylerimin diken diken olacağını hissederim.

• Nasıl bir ses duyuyorsunuz?

Sonbaharın rüzgâr sesini, derinden gelen uğultuları, fısıltıları, vb duyuyorum.

• Nasıl bir koku aliyorsunuz?

Çürük ağaç kokularını bastıran mantar kokusu, çiçek kokusu, balçık kokusu, perde kumaş ağırlıklarını  hissederim ve bunların ağır kokularını alıyorum.

• Nasıl bir tat alıyorsunuz?

Kivi tadı, ne tatlı ne ekşi,mantarlı bir açma gibi tatlar vb alıyorum.

• Simge kullanılmış mı, varsa ne anlatıyor olabilir?

- Ön plandaki meleklerin kanatları, yaslandıklari duvar, duvarın üstündeki üçlü taç; evrenin efendisini,

- Perde; başka bir dünyayı,

- Perdenin önündeki siluetler; ruhları,

- Ortadak kadın ve çocuk; ilahi kişilikleri,

- Adamın giysisindeki işlemeler; devlet ya da din adamlığını,

- Adamın başındaki hale; azizliği,

- Kadının başındaki hale; azizeliği,

- Kızıla çalan sarı; yeni ama buruk bir günün müjdesini,

- Meleklerin bakışları; endişeyi,

- Kucaktaki çocuğun bakışları ve beden’e yaslanması; direnmeyi,

- Dizlerin hafif geriye büküklüğü ve ayakların hareketi; isteksizliği,

- Erkeğin sol eli ve bakışı; yakarşı, sağ eli; daveti ve yol göstermeyi,

- Piramidal kompozisyonun alt tabanı; halkı, orta alanı; aydınları, üst bölümü; düşünürleri, bilginleri,yönetim sınıfinı, tepe noktası ise sevgiyi, iyiliği, saflığı, temizliği ve peygamberliği,

- Gül; Meryem Ana’yı

- Perde ve kadınların üzerindeki yeşil renk; Hiristiyanlık dinini simgeliyor.

• O dönemde sanatçı bu resimle ne anlatmış olabilir?

Tablodaki piramidal kompozisyonun tepe noktasında bulunan Meryem Ana ve bebek İsa,açılan perdeyle ruhlar dünyasından çıkmış, gökyüzünün derinliklerinden, bulutların arasından salınarak bize doğru gelmektedir. Ancak bu geliş uçarak değil adeta ayakları geri giderek gerçekleşmektedir.Başka bir deyişle yol engelli ve çetindir. Yüzünde çocuğunu savaşa gönderen çaresiz annenin ifadesi vardır. Bebek İsa da bunun farkındadır. Annesinin kucağında bakışları endişeli, ürkek ve sıkıntılıdır.Annesini durdurmak istemektedir. Melekler dünyayı gözlemekte; duruş ve bakışlarıyla yeryüzündeki kargaşa, kavga, kin, nefret ve adaletsizliği İsa ve Meryem Ana’ya iletmektedirler.Aziz de Azize de İsa’nin işinin zorluğunun farkındadır. Azize, Meryem Ana’nin yüzüne bakamamakta;Aziz, çaresizlik içinde İsa’ya bakmakta ve onlara yol göstermeye çalışmaktadır. Bebek İsa, bütün olumsuzluklara rağmen peygamberlik tacını giyip yeryüzü cehennemine gitmek zorundadır çünkü kaderi öyle çizilmiştir.

YARGI

• Sizce bu resim neden değerlidir?

- Sistine Madonna’sı gerçeğe uygun yapıldığı  için,

- Kullandığı renk, şekiller ve semboller için,

- Bebek İsa ve Meryem’in hayatından bir kesiti ele aldığı için ,

- Bir mesaj verdiği için vb.

Yorumlar